Kolekcja Złotego Grona 1963–1981
25.10.2013 - 02.2014
Kolekcja Złotego Grona 1963–1981
Muzeum Zemi Lubuskiej w Zielonej Górze
Artyści: Jan Berdyszak, Marian Bogusz, Tadeusz Brzozowski, Jan Chwałczyk, Andrzej
Dłużniewski, Jan Dobkowski, Tadeusz Dominik, Zbigniew Dłubak, Edward Dwurnik,
Antoni Fałat, Stanisław Fijałkowski, Józef Gielniak, Andrzej Gieraga, Stefan Gierowski,
Eugeniusz Geppert, Wanda Gołkowska, Zbigniew Gostomski, Izabella Gustowska, Józef
Hałas, Władysław Jackiewicz, Jerzy Kałucki, Bronisław Kierzkowski, Stefan Krygier,
Marian Kruczek, Natalia Lach-Lachowicz, Alfred Lenica, Danuta Leszczyńska-Kluza,
Zbigniew Makowski, Lucjan Mianowski, Adam Marczyński, Andrzej Matuszewski, Teresa
Miszkin, Henryk Musiałowicz, Jerzy Nowosielski, Roman Opałka, Jerzy Panek, Erna
Rosenstein, Jerzy Rosołowicz, Kajetan Sosnowski, Henryk Stażewski, Jan Szancenbach,
Jan Tarasin, Zbigniew Tymoszewski, Mieczysław Wejman, Stanisław Wójtowicz.
Kuratorzy wystawy: Leszek Kania, Marta Gawęda
Praca: Względne Cechy Podobieństwa XVI, XVII (1981)
___________________________________________________________________________________
Wystawy i Sympozja „Złotego Grona” organizowane w Zielonej Górze w latach 1963 – 1981
zaliczyć można do najważniejszych imprez plastycznych w powojennych dziejach polskiej
sztuki. Odbywały się w cyklu biennalowym, ich genezy należy szukać w pozytywnym
klimacie towarzyszącym zielonogórskiej plastyce, aktywności środowiska plastycznego oraz
w poparciu ówczesnych władz politycznych. Pomyślane jako spotkania twórców i
teoretyków sztuki należały, obok Plenerów Koszalińskich w Osiekach i Biennale Form
Przestrzennych w Elblągu, do najciekawszych inicjatyw polskiej awangardy lat 60. Ich
pomysłodawcą był zielonogórski artysta Marian Szpakowski (1926 – 1983), sprawujący
wówczas funkcję prezesa Zielonogórskiego Okręgu Związku Polskich Artystów Plastyków.
Przeglądy „złotogronowe” miały zasięg ogólnopolski i przez pewien czas również
międzynarodowy, uznane zostały przez znawców przedmiotu za prestiżowe forum
prezentacji sztuki, a trzecią edycję w 1967 roku, z wystawa problemową „Przestrzeń
i wyraz” oceniono jako nowatorską nie tylko w Polsce. Wysoki poziom dyskusji nad
problemami najnowszej sztuki zapewniało uczestnictwo czołowych teoretyków, członkówMiędzynarodowego Stowarzyszenia Krytyków Sztuki – AICA, m.in. Jana Białostockiego, Heleny Blum, Zdzisława Kępińskiego oraz patronat Instytutu Sztuki PAN kierowanego przez prof. Juliusza Starzyńskiego. Pośród wielu wybitnych indywidualności polskiej kultury w sympozjach „Złotego Grona” brali udział m.in. Artur Sandauer, Julian Przyboś, Irena Jakimowicz, Stanisław Lorentz i Ryszard Stanisławski.
Ważną rolę we współorganizowaniu kolejnych edycji tego przedsięwzięcia artystycznego
pełniło Muzeum Ziemi Lubuskiej. Od samego początku użyczało przestrzeni na prezentacje
„Złotego Grona” i równocześnie powiększało swoje zbiory tworząc liczącą się kolekcję,
w której przeważają nagrodzone dzieła. Były to głównie zakupy od autorów oraz przekazy
z Wydziału Kultury PWRN w Zielonej Górze. Zgromadzona w Muzeum kolekcja obejmuje
blisko 300 prac w większości malarskich i graficznych 180 artystów, stanowiąc przegląd
ważniejszych zjawisk w sztuce polskiej lat 60. i 70. XX wieku. Od informelu, taszyzmu,
malarstwa materii, abstrakcji geometrycznej, malarstwa metafory po assamblage. Zbiór
uwzględnia także działania konceptualne i sztukę akcji. Kolekcja zawiera dzieła wybitnych
polskich artystów, takich jak: Jan Berdyszak, Marian Bogusz, Tadeusz Brzozowski, Jan
Chwałczyk, Andrzej Dłużniewski, Jan Dobkowski, Tadeusz Dominik, Zbigniew Dłubak, Edward Dwurnik, Antoni Fałat, Stanisław Fijałkowski, Józef Gielniak, Andrzej Gieraga,
Stefan Gierowski, Eugeniusz Geppert, Wanda Gołkowska, Zbigniew Gostomski, Józef Hałas, Władysław Jackiewicz, Jerzy Kałucki, Bronisław Kierzkowski, Stefan Krygier,
Marian Kruczek, Natalia Lach-Lachowicz, Alfred Lenica, Danuta Leszczyńska-Kluza,
Zbigniew Makowski, Lucjan Mianowski, Adam Marczyński, Andrzej Matuszewski, Teresa
Miszkin, Henryk Musiałowicz, Jerzy Nowosielski, Roman Opałka, Jerzy Panek, Erna
Rosenstein, Jerzy Rosołowicz, Kajetan Sosnowski, Henryk Stażewski, Jan Szancenbach, Jan
Tarasin, Zbigniew Tymoszewski, Mieczysław Wejman, Stanisław Wójtowicz.
Kolekcja „Złotego Grona” pozwala na zorganizowanie obszernej ekspozycji obrazującej szeroką panoramę powojennej plastyki, z uwzględnieniem najistotniejszych nurtów,
stylistyk i osobowości. To największy zbiór sztuki polskiej w zachodniej części naszego
kraju, pomiędzy Wrocławiem a Szczecinem.
Z okazji jubileuszu 50. rocznicy pierwszej edycji Wystaw i Sympozjów „Złotego Grona”
(1963-1981) i 30-rocznicy śmierci Mariana Szpakowskiego (1926-1983) inicjatora i
wieloletniego organizatora tej imprezy, zielonogórskie muzeum przygotowało
monumentalną wystawę prezentującą znaczącą część kolekcji „Złotego Grona”.
Kuratorzy wystawy: Leszek Kania, Marta Gawęda